มโหระทึก เป็นร่องรอยของอารยธรรมเริ่มแรกของภูมิภาคอุษาคเนย์ ก่อนที่จะรับอารยธรรมจากจีนและอินเดีย เป็นสิ่งที่แสดงออกให้เห็นถึงภูมิปัญญาและความรู้ ความสามารถทางด้านศิลปกรรม เทคโนโลยีของคนในภูมิภาคอุษาคเนย์ เมื่อ 3,000 ปีมาแล้ว 

มโหระทึก ไม่ใช่คำไทยแท้ แต่เป็นคำโบราณที่ยืมมาจากต่างประเทศแล้วกร่อนจนเพี้ยนไป มีใช้อยู่ในเอกสารไทยสมัยก่อน ๆ เช่น ไตรภูมิเรียกว่า มโหระทึก แต่กฎมณเฑียรบาลเรียก หรทึก จัดเป็นเครื่องประโคมตีชนิดหนึ่งมีเสียงดังมาก ในกฎมณเฑียรบาลจึงบอกว่า ขุนดนตรีตีหรทึก และในไตรภูมิบอกว่า มโหระทึกกึกก้อง แต่ไม่ได้ระบุว่าเป็นกลองหรือฆ้อง ปัจจุบันมักจัดมโหระทึกเป็นประเภทกลอง เพราะมีรูปร่างคล้ายกลอง จึงเรียกกันติดปากว่า กลองมโหระทึก แต่มโหระทึกทำด้วยโลหะผสมที่เรียกว่าสำริด (Bronze) ในตระกูลฆ้อง แล้วมักมีประติมากรรมรูปกบขนาดเล็ก ๆ ประดับขอบแผ่นหน้า คนบางกลุ่มจึงเรียก ฆ้องกบ หรือ ฆ้องเขียด แต่เอกสารจีนเรียก กลองทองแดง เพราะมีส่วนผสมของทองแดงเป็นโลหะหลัก

กลองมโหระทึกที่พบในจังหวัดมุกดาหาร มี 4 ใบ คือ

1. กลองมโหระทึกที่ขุดพบได้หน้าที่ทำการไปรษณีย์อำเภอคำชะอี จ.มุกดาหาร

2. กลองมโหระทึก ที่วัดมัชฌิมาวาส อ.ดอนตาล ซึ่งเป็นกลองที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย

3. กลองมโหระทึก บ้านดงยาง ต.บ้านค้อ อ.คำชะอี และ

4. กลองมโหระทึก พบที่ อ.เมืองมุกดาหาร ระวัติกลองทอง (มโหระทึก) อำเภอดอนตาล จังหวัดมุกดาหาร มโหระทึก

ชาวบ้านเรียกว่า กลองทอง ที่อยู่ในอำเภอดอนตาลมีประวัติความเป็นมาว่าเมื่อวันพฤหัสบดี ขึ้น 15 ค่ำ เดือน 11 ปีขาล ตรงกับวันที่ 6 ตุลาคม 2481 มีชาวบ้าน 3 ท่าน คือ 1.นายเหล็ก ปริปุรณะ 2.นายแปง ศรีลาศักดิ์ 3.นายลับ ศรีลาศักดิ์ ทั้ง 3 ท่านเป็นผู้ที่มีความชำนาญในการหาปลาในลำแม่น้ำโขงเป็นอย่างมาก ในวันดังกล่าวได้พายเรือหาปลาตามลำแม่น้ำโขงตามปกติ ขณะที่ผ่านวัดเวินชัยมงคล อำเภอดอนตาล ซึ่งตรงกับบ้านนาทาม สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว และบริเวณริมตลิ่งน้ำโขงที่ถูกเซาะพังลงมานั้น ก็ได้พบวัตถุชิ้นหนึ่งซึ่งดูคล้ายโลหะโผล่พ้นจากพื้นดินเพียงเล็กน้อย ทั้ง 3 คนจึงตัดสินใจขุดขึ้นมาดู เพื่อที่จะได้รู้ว่าเป็นอะไร และนำไปชะล้างให้สะอาดจึงพบว่าเป็นกลองทอง ลักษณะของกลองทอง (มโหระทึก) กลองมโหระทึกมีขนาดกว้าง 86 เซนติเมตร ท้ายกลองมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 90 เซนติเมตร ความยาวของกลองจากหัวจรดท้าย 66 เซนติเมตร ซึ่งนับว่าเป็นกลองขนาดใหญ่ที่สุดในประเทศไทย

ลักษณะสำคัญ คือ มีลักษณะคล้ายกลองที่ทำด้วยโลหะผสมกันอย่างน้อย 3 ชนิด ได้แก่ ทองแดง ดีบุก และตะกั่ว ซึ่งรวมเรียกว่า สำริด หน้ากลองจะมีรูปกบเวียนซ้ายอยู่ 4 ตัว และมีรูปคล้ายดวงอาทิตย์ 14 แฉก ผู้เชี่ยวชาญด้านโบราณคดี โทเวเม่ ชาวเวียดนาม ได้กล่าวว่าเป็นรูปเรือส่งวิญญาณเป็นวัฒนธรรมเก่าแก่ของดองซองเป็นแหล่งที่อยู่ในเวียดนามตอนเหนือ และได้ให้ข้อสัญนิษฐาน เอาไว้ว่าดูตามลวดลายน่าจะมีอายุประมาณ 3,000 ปี ประโยชน์ของกลองทอง พวกหลี พวกเหลียวหล่อสำริดกลองทองเพื่อใช้ประโยชน์ในการทำสงคราม ประกอบพิธีเซ่นบวงสรวงบูชาขับไล่สัตว์ร้ายหรือกระทั่งเพื่อใช้ในการบันเทิง เป็นต้น

การเก็บรักษา หลังจากชาวบ้านได้นำกลองทองมาเก็บรักษาใน วัดมัชฌิมาวาส (วัดกลาง) เป็นหน้าที่ของเจ้าอาวาสเก็บไว้เพื่อให้ผู้คนไปมาหาสู่ได้มาดูมาชม คนไทยในอีสานในสมัยก่อน เมื่อเกิดจันทรุปราคาจะเรียก (กบกินเดือน) เมื่อเกิดปรากฏการณ์นี้ขึ้นชาวบ้านจะช่วยกันตีเกาะเคาะไม้ จุดประทัดยิงปืนให้เกิดเสียงอึกทึกครึกโครมขึ้นให้กบกินเดือนตกใจและคลายเดือน ฟ้าฝนไม่ตกตามฤดูกาล ชาวบ้านพร้อมพระสงฆ์ จะประกอบพิธีขอฝนโดยขุดสระเล็ก ๆ ใส่น้ำจอกแหนลงไปแล้วนำเอากบ ปลาข่อน คางคกมาลงไว้ที่สระน้ำ ระยะ 3 วัน 3 คืน ถ้ามีความแห้งแล้งมากจะสวดถึง 7 วัน 7 คืน ขณะประกอบพิธีอยู่นั้นหากกบ หรือ คางคกอย่างใดอย่างหนึ่งร้องขึ้นฝนจะตกลงมาในไม่ช้านั่นเอง

 

Drum Grandly (Mahoratuek Drum) is an early civilization of the Southeast region before acquiring culture from China and India. It represents the wisdom, artistic talent, and technology of Southeast Asia 3,000 years ago. Mahoratuek is not a pure Thai word, but it is an ancient word of foreign countries and has become distorted. In early Thai documents such as Tribhum, it is called Mahoratuek, but in the Law of the Monarch, it is called Ratuek. Mahoratuek is a Thai music instrument classified as a drum made of an alloy called bronze (Bronze), in the gong type. There are small frog sculptures decorated on the edge of the drum skin. Some people classified Mahoratuek as a gong while Chinese documents called a copper drum.

There are 4 Mahorateuk drums found in Mukdahan province.

1. Mahoratuek drum that was excavated in front of the post office in Kham Cha-i District, Mukdahan.

2. Mahoratuek drum at Wat Matchimawat, Don Tan District. It is the largest Mahoratuek drum in Thailand

3. Mahoratuek drum at Ban Dong Yang, Ban Kho subdistrict, Kham Cha-i district.

4. Mahoratuek drum that was found in Mueang Mukdahan district.

The history of Klong Thong(Golden Drum) (Mahoratuek) at Don Tan District, Mukdahan. On Thursday, October 6, 1938, there were 3 villagers including 1.Mr. Lek Paripurana 2.Mr.Pang Srilasak 3.Mr.Lab Srilasak, skilled in fishing in the Mekong River. On that day, they went fishing along the Mekong River as usual, while passing Wat Woen Chai Mongkhol, Don Tan District, opposite Ban Na Tham Lao People's Democratic Republic, and around the bank that was eroded, they found a little metal slightly emerged from the ground. The three fishermen dig it up and washed it thoroughly, they finally found that it was a golden drum(Klong Thong). The drum was 86 centimeters wide, 90 centimeters in diameter, and the length of the drum from head to tail was 66 centimeters, it was the largest Mahoratuek Drum in Thailand. It significantly was a drum made of at least three alloys including copper, tin, and lead, collectively known as bronze. There are sculptures shaped like frogs on the skin of the drum and like a 14-pointed sun. Archaeologists "Toveme" of Vietnam assumed that it was the sculpture of a boat of spirit, an ancient culture of Dong Song in northern Vietnam, about 3,000 years old. The casted bronze of golden drum was beneficial for use in war, ritual sacrifices, driving out beasts, or even for entertainment purposes, etc. After villagers brought the golden drum to Wat Matchimawat (Wat Klang), people always came to see the golden drum. When there was a Lunar eclipse(Isan people call Frog eats a moon), the villagers always knocked a wood, fired their guns and firecrackers, causing a deafening sound to startle the frog to reveal the moon. When the rain did not fall in season, the villagers and monks performed a ceremony to pray for rainfall by making a small pool of water and duckweed and brought frogs, snaked-head fish, and toads into the pond for 3 days and 3 nights. If the situation was not better, they would pray for 7 days and 7 nights. They believed that during performing the ceremony if either of the frogs or toads cried out, the rain would fall soon.

 

 

Latitude : 16.315350491949662, Longitude : 104.92687239739767

View Larger Map

View On Google Map

Edit Data